Atak serca czy padaczki u kierowcy z reguły nie wyłącza odpowiedzialności z ubezpieczenia OC w przypadku szkody wyrządzonej pojazdem.
1. Podstawa prawna
Odpowiedzialność posiadacza pojazdu (a tym samym ubezpieczyciela z OC) za szkody wyrządzone w ruchu pojazdu opiera się na zasadzie ryzyka (art. 436 §1 k.c.).
Można się uwolnić tylko wtedy, gdy szkoda nastąpiła wyłącznie wskutek:
- siły wyższej,
- wyłącznej winy poszkodowanego,
- wyłącznej winy osoby trzeciej, za którą posiadacz nie ponosi odpowiedzialności.
2. Atak serca a „siła wyższa”
- Siła wyższa to zdarzenie zewnętrzne o nadzwyczajnym charakterze (np. powódź, huragan).
- Atak serca ma charakter wewnętrzny — wynika ze stanu zdrowia kierowcy, więc nie spełnia kryterium „zewnętrzności”.
- Tak samo orzekał Sąd Najwyższy w sprawach o udary, zasłabnięcia czy napady chorobowe — nie są one siłą wyższą.
3. Wyjątek – absolutna nieprzewidywalność
Sądy dopuszczają wyłączenie odpowiedzialności, gdy:
- atak serca był pierwszym w życiu epizodem,
- kierowca nie miał żadnych objawów ani przeciwwskazań do prowadzenia pojazdu,
- zdarzenie było nagłe, całkowicie nieprzewidywalne i nieuniknione.
Wtedy można próbować wykazać, że to zdarzenie było przyczyną szkody i spełnia przesłanki egzoneracji. W praktyce udowodnienie tego jest trudne — trzeba dysponować silną dokumentacją medyczną i opiniami biegłych.
4. Przykłady z orzecznictwa
- SN, 9.07.1962, I CR 54/62 – choroba kierowcy (np. utrata przytomności) nie jest siłą wyższą, bo źródło jest wewnętrzne.
- SA Katowice, 12.06.2014, V ACa 914/13 – zasłabnięcie kierowcy nie zwalnia z odpowiedzialności, chyba że udowodniona jest całkowita nieprzewidywalność i brak wcześniejszych symptomów.
- SN, 28.02.2020, II CSK 668/18 – ciężar dowodu egzoneracji spoczywa na pozwanym.
5. Wniosek
Atak serca w większości przypadków nie wyłącza odpowiedzialności z OC.
Ubezpieczyciel zwykle wypłaca odszkodowanie poszkodowanym, a ewentualne spory dotyczą tylko regresu lub wyjątkowych sytuacji, gdy udowodniono, że zdarzenie było zupełnie nieprzewidywalne i niezawinione.
